წმინდა ევქარისტიის საიდუმლოს გაგების საკითხი , ერთ- ერთ რთულ პრობლემას წარმოადგენს , რომელიც მრავალ
დისკუსიას
და
გაუგებრობას
იწვევს
. ამ საიდუმლოს მრავალი განმარტებების, სახელწოდებებისა და ინტერპრეტაციების
არსებობა
რამდენად
მნიშვნელოვანია
ან
მეორეხარისხოვანი
? როგორი
უნდა
იყოს
წმინდა
ეკლესიის
წესებისა და რიტუალების მიმართ დამოკიდებულება ? ამ და სხვა მრავალ
საკითხებზე
გვესაუბრება
- თანამედროვეობის
ერთ-ერთი გამოჩენილი
სერბი
ღვთისმეტყველი,
საეკლესიო
მწერალი,
პუბლიცისტი,
მთარგმნელი
- მიტროპოლიტი
ათანასე
ევტიჩი
.
რაც შეეხება
ღვთაებრივ
ევქარისტიას
, უპირველესყოფლისა საჭიროა განვმარტოთ
ის,
თუ
ჩვენთვის სლავთათვის ( მართლმადიდებელთათვის ) ( ვინაიდან აქ ინტერვიუს
აძლევს
რუს
რესპოდენტს,
ამიტომ
თარგმანში
ვცდილობ
შევინარჩუნო
ტექსტის
ორიგინალი
სახე
მ.მ) რა არის ლიტურღია
. ბერძნულ ენაში სიტყვა ,, ლიტურღია " -ს რამოდენიმე
მნიშვნელიბა
აქვს
: მსახურება
, ფუნქცია , მომსახურება . ანუ ბერძნებთან სიტყვა ,, ლიტურღია " აღნიშნავს არა მხოლოდ
ღვთისმსახურებას
, არამედ
აქტიურ
საქმიანობას
, რაიმეს შესრულებას
, მაგალითად
სამთავრობო
ორგანიზაციაში
რაიმე
ფუნქციის
ქონას
და
მის
აღსრულებას
. ამ
ტერმინის
გამოიყენების
სივრცე
არ
არის
ვიწრო
, რომელიც
მხოლოდ
ეკლესიაში
არსებობს
, არამედ
იგი
გამოიყენება
მოქმედებისა
და
საქმიანობის
ნებისმიერ
სფეროში .ამისათვის , ეკლესიის მისტაგოგიური მსახურების ფორმულირებისათის
ბერძნები
იყენებენ ტერმინს ,, წმინდა ევქარისტია ", იმ მნიშვნელობით
, რა მნიშვნელობითაც ჩვენ ვიყენებთ
ტერმინს
ლიტურღიას
. ტერმინის
,, ევქარისტიის"
გამოყენება ღვთაებრივ მსახურებაზე მეტყველებს . ამიტომ , მიუხედავად
იმისა
, რომ ჩვენი ერი მიეჩვია სიტყვა ,, ლიტურღიის" გამოყენებას , თავისი
დანიშნულებით
ევქარისტია
და
ლიტურღია
სინონიმებად
გვევლინებიან
.
ევქარისტია
მომდინარეობს
სიტყვიდან
,, მადლიერება
" და ასახავს ლიტურღიის კანონის პირველ მთავარ მომენტს , ანაფორას , რიმელიც იწყება ღვთისადმი მადლიერებით . უფალი იესო ქრისტე
პირველი
ნამდვილი
მადლიერებაა
მამისა
, რამდენადაც
მან
კაცობრიობისა - როგორც შესაქმის გვირგვინის
და
სამყაროს
სახელით
მადლიერება
შესწირა
მამა
ღმერთს
. ამგვარი
მადლიერება
იყო
მოსალოდნელი
პირველი
შექმნილი
ადამიანისაგანაც
- ადამისაგან . მას , რომ აღესრულებინა მადლიერების მცნება
,იგი
არასოდეს
შეცოდავდა
. ,, შენი
შენთაგან
შენდა
შემწირველი
, ყოველთა და ყოვლისათვის " - ვკითხულობთ
ევქარისტიული
კანონის
ლოცვაში , ნიშნად
იმის
მადლიერებისა
, რაც გააკეთა ,
აკეთებს
და
გააკეთებს
მომავალში
უფალი
ჩვენთვის
.
წმინდა
ლიტურღია
პირველრიგში
ეს
არის
საიდუმლო
. თუმცა
ამ
საიდუმლოს
არ
აქვს
იდუმალების
მნიშვნელობა
( საიდუმლო
არ
ნიშნავს
რაიმე
მაგიურს,
დაფარულ
ცოდნას,
რომელიც
მხოლოდ
რჩეულებს
ეცხადებათ.
საიდუმლო
ეს
არის
ხილულად
აღსრულებული მოქმედება, რომელიც გვაუწყებს ღვთის უხილავ მოქმედებას მისი მადლით
მ.
მ
) . ეს
არის
დიდებული
და
მაცხონებელი
, მისტიური
და
ღრმა მოვლენა , რომელიც არ ამოიწურება მისი ხილული ფენომენოლოგიით . ამავდროულად უნდა აღინიშნოს
ისიც,
რომ
ეს
ფენომენოლოგია
არ
არის
ცერემონია
. დღეს
დღეისობით
მრავალ
ადამიანი
მიიჩნევს
, რომ ეს ღვთაებრივი საიდუმლო შესაძლებელია დადგმული იქნას,
როგორც
თეატრალური სანახაობის მაგვარი რამ . თუმცა ეს არის
მისტიური
მოვლენა , რომელიც ფლობს საიდუმლოებრივ უწვდომელ სიღრმეებს
. ამიტომ უკეთესია ვტქვათ ,
რომ
ევქარისტია
წმინდა
საიდუმლოებრივი
მოვლენაა,
რომელიც
ჩვენში
მაცხოვრის
მიერ
ჩვენს
გადასარჩენად გაღებულ მსხვერპლს , ანუ ცხონებაას აღასრულებს.
წმინდა
ლიტურღია
წმინდა
ირინეოს
ლიონელის
სიტყვებით
არის
,, ქრისტეს
პრაგმატია
" , რომელსაც
აქვს
შექმნის,
შემოქმედების
, ასევე
შედეგის
მნიშვნელობა
, რომელიც ღვთის იმ მოქმედებას გამოხატავს, რაც მას სურდა რომ მოემოქმედებინა ჩვენთვის . მიიღო რა კაცობრივი ბუნება თავის თავში , იგი არის ამგვარად ძღვენი ,
რომელსაც
ჩვენ
ლიტურღიაზე
ვწირავთ
. ამიტომ
უფალი
არის
ზვარაკიც
და
მარადიული
მღვდელმთავარიც
, რომელსაც
სამსხვერპლოზე
თავისი
თავი
მიაქვს
ამ
მსხვერპლს
მამასთან
ერთად
შეიწირავს
. ეს
არის
ერთადერთი
სასწაული
, ქრისტეს
საიდუმლო
როგორც
მას
მოციქული
პავლე
უწოდებს
. ეს საიდუმლო კონცეტრირდება , ვლინდება და აღესრულება
წმინდა
ევქარისტიაში
. ამას
ყველაზე
უკეთ
პავლე
მოციქული
კორინთელტა
მიმართ
ეპისტოლის
10 -ე
ტავში
წარმოაჩენს , როდესაც
ამბობს
,, 16 კურთხევის სასმისი, რომელსაც ვაკურთხებთ, განა ზიარება არ არის ქრისტეს სისხლისა? ან ეს პური, რომელსაც ვტეხთ, განა ზიარება არ არის ქრისტეს ხორცისა? 17 .ერთია პური,
ჩვენ
კი,
მრავალნი,
ერთი
სხეული
ვართ,
რადგან
ყველანი
ერთსა
და
იმავე
პურს
ვეზიარებით"
. ეს
კი
რეალიზმია
, ნამდვილი მართლმადიდებლური რეალიზმი , წმინდა
ეგნატეს
პრაგმატული
სწავლება
.
ნათელი
და
სწორი
გაგებისათვის
, ის
აზრი
და
მნიშვნელობა
, რომელიც
ლიტურღიას გააჩნია , უნდა იყოს განმარტებული , სწორედ ამისათვის საჭიროა გამოიყოს რამოდენიმე მნიშვნელოვანი მომენტი . სიმბოლიზმი
მართლმადიდებლობაში
მრავალსაუკუნოვანი
ისტორიის
მანძილზე
, საკმაოდ აქტუალურ მოვლენას წარმოადგენს . ამიტომ სიმბოლური
გაგება
და
ინტერპრეტაცია
ლიტურღიისა
ძალიან
ფართოდ
იყო
გავრცელებული
. თუმცა
ღვთისმსახურების
განმარტებისას
სიმბოლური
პრინციპები , <<დაშვებულობის საზღვრებში >> მუდმივ
აქტუალობას
ვერ
ინარჩუნდბენენ
. საკმაოდ
ხშირად
სიმბოლიკა
განაპირობებდა
ღვთისმსახურების
ნადვილი
მნიშვნელობის
დაკარგვას
.
სხვადასხვა
სახელდებები
, განმარტებები
, ინტერპრეტაციები
ლიტურღიისა
, როგორც
მაგალითად
, სიმბოლო
, ხატი , მღვდელმოქმედება , მხლოდ დამხმარე
საშუალებებია
, ზუსტად ისე როგორც სხვა საიდუმლოებების გამოსავლენად არსებობს
სხვა
შესაბამისი
დამხმარე
საშუალებები
. კერძოდ , საზოგადოდ ცნობილია ,
რომ
ცნება
ეკლესია
აღიქმება
და
გაიგება
, როგორც
სხეული
. თუმცა
ეკლესია
არ
არის
მხოლოდ
სხეული
, არამედ რაღაც უფრო მეტი ვიდრე სხეული , მორმწუნეთა ერთობა , რომელშიც ქრისტე გულად და თავად გვევლინება , ხოლო სულიწმინდა
ამ
სხეულისა
და
ერთობის
სულად
. ( ვინაიდან ის არის ცხოველმყოფელი პრინციპი , მოქმედი და მყოფობის მომნიჭებელი) . ამდენად საკუთრივ
ლიტურღიაც
არ
არის
უბრალოდ
სიმბოლო
ან
ხატი
, არამედ
გაცილებით
ღრმა
და
აღმატებული
რამ
, ვიდრე სიმბოლო . მთელი ეს სიმბოლიზმი
არსებობს
მხოლოდ
იმისათვის
, რომ
გამოვთქვათ
და
გამოვხატოთ
ცალკეული
ელემენტები
ეკლესიური
ცხოვრებისა
. მათით
( სიმბოლოებით)
არავითარ
შემთხვევაში
არ
შეიძლება,
უბრალოდ
შეუძლებელია
სისრულით
გამოისახოს
და
განისაზღვროს
არსი,
აზრი
და
დანიშნულება
. ყოველი
განსაზღვრება , სიტყვა ერთგვარ შეზღუდვას ახდენს
, მაგრამ
რამდენადაც
ლიტურღია
არ
ექვემდებარება
არანაირ
შეზღუდვას , მისი მნიშვნელობისა და არსის
გამოთქმაც
ბოლომდე
შეუძლებელია
ამ
საშუალებებით
. ევქარისტიული
ლოცვების
ტექსტებში
ჩვენ
ვკითხულობთ
,, ყველა
და
ყველაფერი
აღასრულენ
აღუწერელად .. " , ანუ მისი არამხოლოდ აღწერა, არამედ გამოთქმაც და ყოველი ხერხით გადმოცემაც შეუძლებელია, რამეთუ იგი არის შემოუსაზღვრელი
, მიუწვდომელი და გარეშემოუწერელი . სწორედ ამგვარი
სახით
წარმოგვიდგება
ჩვენ
წმინდა
საიდუმლო
.
ლიტურღია
ამავდროულად
არ
უნდა
გვესმოდეს, როგორც ერთ- ერთი საიდუმლო სხვა საიდუმლოთა შორის . ნათლობა
ერთ-
ერთია
მთავარ
საიდუმლოთა
შორის
, ეს
არის
ეგზისტენციის
საიდუმლო
, რომლის მეშვეობითაც ნიკოლოს კაბასილას სიტყვებით რომ ვთქვათ
, ჩვენ
ქრისტესნი
ვხდებით , უკეთ რომ ვთქვათ , ნათლობის შემდგომ ჩვენ უკვე ქრისტეს მივეკუთვნებით . ზეთისკურთხევის ( 7 გზის ზეთისცხება)
საიდუმლოში
, ჩვენ
ვიძენთ
იმ
განმაცხოველებელ
ნიჭებს
, რომელსაც
სულიწმინდა
იძლევა
. თუმცა
სულიერი
საკვები
, რითიც ჩვენ ვიკვებებით - არის ევქარისტია , რომელიც ყველა
სხვა
საიდუმლოთა
სინთეზს
წარმოადგენს.
ადამიანი
ყოველდღიურად
გრძნობს
არა
მხოლოდ
სულიერი
საკვების,
არამედ
ხორციელი
საკვების
საჭიროებისაც,
ვინაიდან
იგი არ შედგება მხოლოდ უკვდავისაგან ( სულისაგან) . ამიტომაც არ აქვს ზრი სულის უკვდავებაზე ამ კონტექსტის მიღმა საუბარს .
ვინაიდან
ის
(სული)
თუ
თავისთავად
უკვდავია, მაშ რაღაში გვჭირდება ღმერთი ? ლიტურღიისას ჩვენ ცათა სასუფევლის თანაზიარნი ვხდებით . ის ასახავს იმას ,
რაც
იქნება
ჩვენი
მარადიული
რეალობა
. მასში
აღესრულება
ხსნის
საღვთი
განგებულება და ამიტომ სხვა დანარჩენი საიდუმლოები შეუძლებელია ლიტურღიის გარეშე არსებობდნენ .
ზუსად
ასეთივე
დამოკიდებულება
უნდა
იყოს
ეკლესიის
წმინდა
წესებისა
და
რიტუალების
მიმართ
. მაგალითად
, წესის აგება უნდა აღესრულოს ლიტურღიასთან ერთად და ამით უნდა მოხდეს მიცვალებულის გაცილება ამ ცხოვრების
უკანასკნელ
გზაზე
. ხოლო
დღევანდელ
პრაქტიკაში
დამკვიდრებული
წესი
არ
არის
სწორი
: ჯერ
ლიტურღიაა
, შემდეგ კი წესის აგება . ლიტურღიით უნდა გავაცილოთ მიცვალებულნი ცათა სასუფეველში
, რამეთუ
ლოცვებში ჩვენ გამოვხატავთ
სურვილს
, რათა
ისინი
ღმერთთან
დამკვიდრდენ
. თუ
წმინდა
ევქარისტია
ზეციურ
სუფევას
ასახავს
, სადაც
მარადიული
სიცოცხლე
იწყება
, მაშინ წესის აგების მსახურება მჭიდრო კავშირში უნდა იყოს ლიტურღიასთან . აქედან გამომდინარე
საჭიროა
აღინიშნოს
, რომ ევქარისტია არის ყველა ეკლესიების გამაერთიანებელი რეალობა .
როდესაც
ლიტურღია
იწოდება
ხატად
, ეს ნიშნავს ,
რომ
ის
ჯერ
კიდევ
არ
არის
ცათა
სასუფევლის
სისრულე
(ანუ მიწაზე მისი სრული რეალობის მყოფობა ) . ის არის იმ ხატის ანალოგი ,
რომელსაც
ჩვენ
ღვთის
სასუფევლამდე
ავყავართ
. ამიტომ
ევქარისტია
, როგორც ხატი
ფლობს
მისტაგოგიურობის
ანალოგიურობის
ხასიათს
.
ხატმებრძოლეობის
პერიოდში , ამ ტერმინის ბოროტადგამოყენება მოხდა . ხატმებრძოლთათვის ერთადერთი და ნამდვილი ქრისტეს
ხატი იყო მხოლოდ მისი სხეული ( ევქარისტია) . წმინდა მამებისათვის მიუღებელი იყო ხატის
ამგვარი გაგენა . ამიტომ VII საეკლესიო კრების დადგენილებაში ჩვენ გვაქვს ზუსტი ფორმულირება
: ,, წმინდა მოციქულთაგან და წმინდა მამათაგან არავინ და არასოდეს არ უწოდებდა უსისხლო
მსხვერპლს , მისი ( ქრისტეს) ტანჯვისა და აღსრულებული გამოხსნის მოსახსენებლად - სხეულის ხატს " .
თავად
ქრისტეს არ უთქვამს : ,,.. მიიღეთ ხატი ესე
ჩემი სხეულისა " ,- არამედ თქვა : -
,, მიიღეთ , ესე არს ხორცი ჩემი და ესე არს სისხლი ჩემი " . ამიტომაც ხატმებრძოლების მხრიდან ლიტურღიის როგორც
მხოლოდ ხატის მნიშვნელობით გაგება სრულად ეწინააღმდეგება
ლიტურღიის მართლმადიდებლურ მნიშვნელობას. ის არავითარ შემთხვევაში არ კარგავს თავის
ხატებას , ანალოგიურობას , რომელიც ჩვენ სავსებასთან
მიგვაახლებს . ბერძნული სიტყვა ,,ტიპოსი " ძალიან გავს ხატს . ეს - ხატებაა , ანაბეჭდი . ამიტომ ევქარისტიულ ლოცვებში
ჩვენ ვითხოვთ , რომ უფრო მჭიდროდ და სისავსით ვეზიაროთ ცათა სასუფეველში . ეს არის
ნამდვილი ჭეშმარიტება , რეალობა , სისავსე, რომლისაკენაც ჩვენ ვისწრაფვით , როგორც
მოციქული პავლე ბრძანებს : ,,12. რადგანაც ახლა ბუნდოვნად ვხედავთ, როგორც სარკეში
" ( კორ.13)
თუმცა
ამით არ ხდება უარყოფა იმ არსებული რეალობისა ,
რასაც ჩვენ ევქარისტიის საიდუმლოში ვიღებთ , არამედ უბრალოდ ის აღიყვანება სისავსის უფრო მაღალ საფეხურზე . მხოლოდ
ამ შემთხვევაში შეიძლება ითქვას , რო ლიტურღია
არის ხატი .
მსგავსი
შემთხვევა მოხდა ტერმინ ,, ერთარსთან " დაკავშირებით . სხვა მნიშვნელობა ქონდა
მას პავლე სამოსატელის სწავლებაში , ხოლო სხვა ნიკეის კრების დადგენილებებში
, ანუ ნიკეის მიერ დადგენილ რწმენის სიმბოლოში
. ამ კონსტექსტში შეიძლება განვიხილოთ საკუთრივ ტერმინ სიმბოლოს გაგება . ქრისტიანობაში
სიმბოლოს გაცილებით ღრმა მნიშვნელობა აქვს , ვიდრე მას ძველ აღთქმასა და პლატონის ფილოსოფიაში
აქვს . თავად სიტყვა წარმოსდგება ბერძნული ზმნისაგან , რომელიც ერთის მეორესთან ერთად თანაარსებობას ნიშნავს
. სიმბოლოს ამგვარი გაგება ძალიან ზუსტად არის წარმოჩენილი დიონისე არეოპაგელის შრომებში
. ამგვარად , მისტიური , ანანგოგიკური , მისტაგოგიური მნიშვნელობა და ინტერპრეტაცია სიმბოლიზმისა
მისაღები და თვისობრივია მართლმადიდებელთათვის .
ეკლესია
, როგორც ქრისტეს სხეული წმინდა ევქარისტიაში
მყოფობს . სხეული მის გარშემოწერილობაში იმყოფება , ზუსტად ისევე როგორც ამის შესახებ წერს ნიკოლოს კაბასილა ,, ფესვებიდან იკვევება მთელი
ვენახი " . ამიტომ ზიარების საიდუმლოში ჩვენ ვეზიარებით ქრისტეს სხეულს , რომელიც
შემოკრებს და აერთიანებს ყოველ მის მიმღებს . ჩვენ ვიკვებებით და მოვიპოვებთ ცხონებას
ამ ცხოველმყოფელი წყაროდან . როდესაც ღვთაებრივ
ნაწილებს ვეზიარებით , ჩვენ კი არ გარდავქმნით მას ჩვენსავე სხეულად , არამეს
ის გარდაგვქმნის ჩვენ მისი სხეულის ნაწილებად .
ევქარისტიის
საიდუმლოზე საუბრისას , უპრიანი იქნებოდა ყურადღების
გამახვილება თანამედროვე საღვთისმსახურო პრაქტიკის რამოდენიმე საკითხზე . სამწუხაროდ დღესდღეობით მიუხედავად ქრისტიანობის 2000 წლოვანი
არსებობის პერიოდის შემდეგაც ბევრ მორმწუნეს არ აქვს ნათელი წარმოდგენა ზიარებაზე
. ევქარისტიის მისაღებად ძალიან მნიშვნელოვანია
ღირსეულად მომზადება . ლიტურღიის მნიშნელობის გათვალისწინებით , ადამიანმა ღირსეულად უნდა მოამზადოს მისი თავი
: მარხვით , ლოცვით და მოღვაწეობით . მაგრამ გაცილებით ღრმა მნიშვნელობა მდგომარეობს
იმაში , რომ ზიარება - ეს არა მხოლოდ საკუთარ
თავში სიწმინდის მიღებაა , არამედ ეს არის მოვლენა, რომელშიც იგი ქრისტეს უერთდება
და მისი სხეულის ნაწილი ხდება .
წმინდა
ათანასე დიდის გამოთქმა იმაზე, რომ ,, ევქარისტია არის უკვდავების წამალი
" ნიშნავს , რომ ლიტურგიაზე ჩვენ ქრისტეს ერთიან სხეულს ვეკუთვნით
და ჩვენს შორის სიკვდილი აღარ მყოფობს . ამიტომ ის ამბობდა : ,, ვინც არ იღებს მონაწილეობას
ევქარისტიაში და ვინც არ არის ლოცვით ერთობაში
ეპისკოპოსთან, ის არ ეკუთვნის ეკლესიას"
.
რათქმაუნდა
ეს არ ნიშნავს იმას , რომ არ არის საჭირო ლიტურღიისათვის
ღირსეულად მომზადება . მე როგორც უკვე ავღნიშნე
, ეს ძალიან ღრმა საიდუმლოა , რომელიც ზეციური
საუფლოს კარს გვიღებს . აიტომ საჭიროებს ღირსეულ
და კეთილსინდისიერ მომზადებას . მაგრამ ვინ არის ღირსეული ? ვის შეუძლია თქვას , რომ
ღირსეულად მოემზადა მაცხოვრის სისხლისა და ხორცის მისაღებად ? ვინ და როდის ? ამისათვის ზიარების წინა ლოცვებში
ვამბობთ : ,, და ღირს მყვენ ჩვენ უფალო დაუსჯელად
ზიარებად შენდა .... რათა არა მექმნას მე გინა სასჯელად, გინა დასასჯელად " .
და როგორ შეუძლია მღვდელს თქმა იმისა , რომ
ის ღირსეულია და ჩვენ არ ვარ ვართ ღირსეულნი ?
მღვდელი , როგორც სამღვდელო საიდუმლოს
მატარებელი , უეჭველად ფლობს ღვთის მადლსა
და ენერგიას , რომელიც სულიწმინდისაგან აქვს მიცემული , რათა აღასრულოს მღვდელმოქმედება
,მაგრამ ეს არ იხსნის მას ცოდვებისაგან , რამდენადაც
მას ასევე აქვს მიცემული თავისუფალი ნება და გონება , რომელიც აძლევს მას საშუალებას
ისწრაფოდეს კეთილისაკენ ან ცუდისა და ბოროტისაკენ .
გრიგოლი
ღვთისმეტყველი ამბობდა , რომ მას ( ქრისტეს) თავი მოაქვს მსხვერპლად , იგი არის მღვდელმოქმედიც და მსხვერპლიც რომელიც
შეიწირება , რომლითაც განიწმინდება ყოველი . იგი სრულიად ჩართულია ამ მოვლენაში
, და მისით მოქმედებს წმინდა სული ადამიანში
. აქედან გამომდინარე ნათელი ხდება , რომ ერისკაცთა და მღვდელთა გაყოფა ევქარისტიის საიდუმლოში
არ არის სწორი .
ყველაზე
მეტად განყოფა მაღალი კანკელების გამოჩენამ გამოიწვია . მათ უბრალოდ ჩაკეტეს და დამალეს ის ყოველივე
, რაც შეიწირება ,, ყოველთა და ყოვლისათვის
" . ადამიანებს ტაძრებში მხოლოდ ასამაღლებლები და ლოცვათა დასასრული ესმით . ლიტურღიაში
ყველა მონაწილეს უნდა ქონდეს საშუალება სრულფასოვნად ლოცვისა . ამიტომაც ჩვენ ვხვდებით
ლოცვებში ,, უფალო შენ გევედრებით ჩვენს ცოდვებსა და უცოდინრობაზე "
წმინდა
ევქარისტია - ეს არის სისრულე მთლიანობისა
, საყოველთაოობა . ეს ის არის რაზეც ხამიაკოვმა თქვა : ,, ის ვინც ლიტურღია იცის, მან უწყის რა არის ეკლესია " . ეს არა მხოლოდ
ერთ-ერთი საიდუმლოთაგანია , ან ერთ-ერთი საფეხური ცათა სასუფლევლისაკენ , არამედ ეს
არის საყოველთაო საქმე ეპისკოპოსის მეთაურობით
, ამგვარდამოკიდებულებას და სწავლებას კი ათასწლეულის ისტორია აქვს,რომელიც ჩვენს დროებამდე
უცვლელად მომდინარეობს ( და ასე იქნება ვიდრე
აღსასრულამდე სოფლისა მ.მ) . lll საუკუნის
მიწურულს სამრევლოების წარმოშობას თან ახლდა მჭიდრო კავშირის დამყარება საეპისკოპოსო
მართველობასთან . სამრევლოს ( კრებულის) სათავეში მყოფი და ლიტურღიის აღმასრულებელი ეპისკოპოსი ასრულებდა
და დღემდე ასრულებს ძალიან მნიშვნელოვან როლს .თუ მღვდელი ლიტურღიას ეპისკოპოსის მოხსენიების
გარეშე აღასრულებს , მიუხედავად ყოველი ფორმის სწორად შესრულებისა და ყველა ლოცვის
შესაბამისი თანმიმდევრობით წარმოთქმისა , იგი
მაინც არ ჩაითვლება ლიტურღიად . წმინდა ეკლესია თავის თავში მოიცავს ეკლესიოლოგიურ
მაშტაბებს , ამიტომ მხოლოდ ეკლესიას აქვს უფლება ლიტურღიის ასრულებისა . ( ხოლო ,,სადაც ეკელსიაა იქ არის ეპისკოპოსიც და
სადაც ეპისკოპოსია იქ არის ეკლესიაც "- წმ. ეგნატე ღმერთშემოსილი . მ.მ)
ერთ
- ერთი ყველაზე მთავარი საეხლწოდება ლიტურღიისა
, რომელიც გვაძლევს საშუალებას მისი როგორც ცხოველმყოფელი საიდუმლოს გაგებისა ეს მასში
მონაწილეობაა . ქრისტე სულიწმინდით მყოფობს მასში , ხოლო მთავარი საქმე, ანუ მონაწილეობა , პრაგმატია არის ევქარისტია . ყოველი სული მონაწილეობს
მასში . ის უპირველესად გამოითქმება როგორც
საერო საქმე , რომელშიც ღვთის ხალხი მონაწილეობს . ქრისტე არის ნაწილი ამ ერისა , როგორც
დიაკონი, მღვდელი, ეპისკოპოსი , საფუძველი და თავი ეკლესიისა , წინამძღვარი ჩვენისა ხსნისა და ცხონებისა . ამიტომ ქრისტოლოგიური საიდუმლო
ეკლესიისა გაიგივებულია ლიტურღიის საიდუმლოსთან . ( რაც რაღათქმაუნდა მხოლოდ მართლმადიდებელი
ეკლესიის წიაღში აღესრულება მ.მ) .
როდესაც
ერთ რუს ეპისკოპოსს , რომელსაც კომუნიზმის დაცემის შემდგომ პირველად მოუწია ევროპაში გასვლა , დასავლელა ქრისტიანებმა კითხეს ( პროტესტანტებმა
და კათოლიკებმა) : ,,რას აკეთებს რუსეთის მართლმადიდებელი ეკლესია სოციალური საკითხების
გადასაჭრელად ? " - ეპისკოპოსმა თავმდაბლად უპასუხა : ,, ჩვენ აღვასრულებთ წმინდა
ლიტურღიას " . მისი პასუხით გაკვირვებულნი ვერ მიუხვდნენ მეუფეს სათქმელს . ვერ გაიგეს ერთი
მარტივი მიზეზის გამო : მათ არ ესმით ეკლესია და არ იციან რას ნიშნავს აღასრულო, იმსახურო
ღვთაებრივი ლიტურღია . ეს იყო საუკეთესო პასუხი ,
ვინაიდან ლიტურღია ეს არის ცათა სასუფეველში შესავალი , მის მარადიულ რეალობაში შებიჯება , რომელიც არ საჭიროებს
არანაირ სოციალურ საკითხების გადაჭრას ( განყენებულად მ.მ) . ზეციური სასუფეველი იქნება
, როგორც მარადიული ტრაპეზი , რომელიც შემდგარი
იქნება არამხოლოდ ღვთის მადლიერებისაგან ,
არამედ ყველა აქტიური მოქმედებისაგან ,,პრაქსისისაგან " მოქმედებისაგან
და მონაწილეობისაგან .
ლიტურღია
- მღვდელმსახურთა და ერისკაცთა საერთო საქმეა
. მას ავყვავართ ცათა სასუფეველში , და მასში
მყოფობს ქრისტეს ღვთაებრივი განხორციელება
, რომელიც ჩვენთან ვიდრე საუკუნეთა
აღსასრულამდეა . ამის გარეშე , ჩვენ მხოლოდ აბსტრაქცია ვიქნებოდით . ღვთის სიტყვა საიდუმლოს
მეშვეობით მოქმედებს . ამიტომ საიდუმლოს ჩვენში სინათლე შემოაქვს , ხოლო ნათლის წარმომადგენლად არის ღვინო და პური
გევლინებიან . წმინდა ირინეოს ლიონელმა თქვა : ,, .. ამიტომაც ჩვენი რწმენა სრულ თანხმობაშია
ევქარისტიასთან , რადგან ყოველივე რისიც ჩვენ გვწამს წმინდა ევქარისტიით დამოწმდება
და დამტკიცდება . "
ის
ფაქტი , რომ დღეს სამგალობლო გუნდები ხელს უშლიან ჩვეულებრივ ერისკაცთ ღვთისმსახურებაში
მონაწილეობაში არ არის კარგი . ერს უნდა დაუბრუნდეს ის , რაც არის ფუნდამენტური და
მას ეკუთვნის : ,, ამინ " ,, უფალო შეგვიწყალენ " ,,შენ უფალო " ,,
და სულისაცა შენისათანა " . ძველ საღვთისმსახურო წიგნებში ჩვენ გვაქვს მითითება
, სადაც მსახურებები განკუთვნილია ერისცკაცთათვის
, გუნდებისათვის და მედავითნეებისათვის
. აქტიური მონაწილეობა ევქარისტიაში ეს ის
არის , რასაც უფალი ჩვენგან ელის .
დასასრულს
კი მსურს მოვუხმო წმინდა მამათა იოანე დამასკელისა და თეოდორე სტუდიელის ღვთივგანბრძნობილ
სიტყვებს : ,, წმინდა ლიტურღია ეს კაცობრიობისა
და სამყაროს გამოხსნის საღვთო განგებულების
გამეორებაა " და ეს ყველაზე კარგად გამოიხატება
ბასილი დიდის ლოცვაშ მისსივე ლიტურღიის დასასრულს , სადაც ვკითხულობთ ,, აღესრულა და
სრულ იქმნა ძალისაებრ ჩვენისა , ქრისტე ღმერთო ჩვენო , განგებულებისა შენისა საიდუმლო
" ..
მთარგმნელი : მიქაელ მთაწმინდელი .
http://www.bogoslov.ru/text/306470.html - სტატიის წყარო .
